Dynia piżmowa (Cucurbita moschata) to jednoroczna roślina z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae). Gatunek pochodzi z Ameryki Środkowej, ale uprawiany jest też w wielu innych krajach świata.
Dynia piżmowa to okazała, szybko rosnąca roślina, tworząca kruche, ale masywne, zielone, grube, bardzo długie pędy (do ok. 5 m długości), które mogą płożyć się po ziemi lub wspinać na podpory za pomocą rozgałęzionych wąsów czepnych. Na pędach wyrastają duże, klapowane, miękkie, zielone liście, ozdobione mniejszymi lub większymi jasnymi cętkami i osadzone na długich, sztywnych, zielonych ogonkach.
Roślina jest jednopienna, ale rozdzielnopłciowa. Kwiaty męskie są mniejsze i zebrane w pęczki w kontach liści, natomiast żeńskie są duże, dzwonkowate, jasnożółte i wyrastają na łodyżkach pojedynczo. Dynie piżmowe kwitną w od czerwca do września.
Po przekwitnieniu z kwiatów żeńskich rozwijają się duże owoce o gruszkowatym, wydłużonym kształcie (u odmian owoce mogą być też kuliste), pokryte grubą, kremowożółtą skórką. Miąższ owoców jest ciemnożółty, słodkawy, pozbawiony włókien, w szerszej części wypełniony licznymi, płaskimi, jasnymi lub ciemnymi nasionami i posiada charakterystyczny, piżmowy zapach.
Owoce dojrzewają jesienią październiku i listopadzie. Dobrze się przechowują.
Wymagania i uprawa
Jak wszystkie rośliny dyniowate, dynia piżmowa ma wysokie wymagania cieplne, wodne i pokarmowe. Oczekuje ciepłego, słonecznego i osłoniętego od wiatru stanowiska oraz żyznej, próchniczej, cieplej, przepuszczalnej, ale lekko wilgotnej gleby. Bardzo dobrze jest ją dokarmiać nawozami mineralnymi dla warzyw.
▶ Ogrodnicza lista zakupów: 12 produktów "must have" na kwiecień – co warto kupić na start sezonu 2025?
Przez cały okres wegetacji wymaga także wysokiej temperatury (ok. 25°C), a ponieważ posiada długi okres wegetacji (ok. 5 m-cy), w naszym klimacie najlepiej uprawiać ją z rozsady. Rozsadę przygotowuje się pod osłonami w kwietniu, a na miejsce stałe wysadza dopiero po minięciu wiosennych przymrozków czyli w drugiej połowie maja (polecany rozstaw to ok. 1,5 x 2 m).
Kiedy dynia podrośnie, warto zapewnić jej podpory, aby pędy, liście i owoce nie leżały bezpośrednio na ziemi, gdyż sprzyja to gniciu i chorobom grzybowym.
Dynię piżmową rozmnaża się wyłącznie z nasion.
Zastosowwanie
Dynia piżmowa jest w Polsce rzadziej uprawiana od dyni olbrzymiej, choć jej owoce są słodsze, smaczniejsze i bezwłókniste. Można spożywać je na słodko lub na ostro po upieczeniu, usmażeniu lub ugotowaniu. Nadaje się też do konserwowania.
Wybrane odmiany
- 'Muscade de Provence' – odm. francuska, owoce kuliste, głęboko żebrowane, zielonoszare, po dojrzeniu szaropomarańczowe
- 'Butternut' – owoce o wydłużonym, tykwowatym kształcie i kremowożółtej skórce
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Forest & Kim Starr/CC BY 3.0 US/Wikimedia Commons, Dinesh Valke/CC BY-SA 2.0/Flickr, Forest & Kim Starr/CC BY 3.0 US/Wikimedia Commons
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}